De aap die de klappen opvangt

Onderhandelaars hebben vaak een 'tweede aap' positie. Ze worden geacht het voortouw te nemen en vooraan te lopen, maar mogen niet zelf het beleid bepalen. Als er iets misgaat, vangen ze de klappen op. De topaap kan zeggen dat wat jij gedaan of gezegd hebt de bedoeling niet was en de vrede met de andere onderhandelende partijen wordt hersteld.
De meeste mensen hebben zo'n positie als 'tweede' of 'derde aap'. Ze mogen voorop lopen, staan op de uitkijk, vangen de klappen op en uiteindelijk, als alles in kannen en kruiken is, gaat de eerste aap er met de prijzen vandoor. Dat is een natuurlijke situatie, ontdekten apenonderzoekers. Als een troepje apen een weg oversteekt, gaan aap nummer twee en aap nummer drie voorop en aap nummer één sluit de groep. Pas als er maar één volwassen mannetje in een groep is, gaat de leider voorop.
Apen denken niet zo na over hun positie. Bij mensen gebeurt dat wel. Veel mensen in de tweede, derde of vierde positie binnen een organisatie verzetten zich tegen hun rol en hun positie. Zij willen niet op de plek staan waar de klappen komen, of vatten het persoonlijk op dat er klappen vallen. Tegelijkertijd willen zij ook niet de verantwoordelijkheid dragen die de 'topaap' op zijn schouders voelt rusten. Soms is het makkelijker om een aap te zijn en gewoon te aanvaarden wat je plek is.

Lees hier het artikel in de NRC en bekijk het bijbehorende filmpje

Dit is het derde stukje in de serie 'Instinctief leiderschap'.